PROJEKTANTKI ŚWIATŁA

Projektantki światła. O twórczyniach warszawskich neonów.

Warszawa była miastem rozświetlonym tysiącem neonów. Dziś zachowane i uratowane neony traktujemy jako dzieła sztuki, choć wiedza o twórcach – zwłaszcza kobietach – stojących za wspaniałymi projektami jest ograniczona. Muzeum Neonów organizuje pierwszą w Polsce wystawę poświęconą wybitnym projektantkom warszawskich neonów.

Stare neony zachwycają kształtami czy krojami pisma – z jednej strony ciekawymi, swobodnymi, a z drugiej strony dopasowanymi do budynków i konkretnych lokalizacji. Nie ma w tym przypadku – proces tworzenia neonów był bardzo uporządkowany, każda reklama musiała zostać zatwierdzona. Dlatego też proces powstawania neonów – od zlecenia do produkcji – zajmował nawet 2-3 lata.

– Dziś neony traktowane są jako dzieła sztuki. Całkiem zasłużenie – miały one upiększać i rozświetlać miasto. Do ich projektowania angażowani byli graficy, plastycy, a nawet architekci. Wystarczy wymienić kilka znanych i głośnych nazwisk: Maksymilian Krzyżanowski, Zbigniew Labes, Tadeusz Rogowski czy Jan Mucharski. Inaczej sprawa wygląda z paniami, które do tej pory pozostawały anonimowe – organizując wystawę „Projektantki światła”, chcemy przywrócić należną pamięć o twórczyniach warszawskich neonów. Jednocześnie, propagując wiedzę o neonach. chcemy dołożyć cegiełkę do dyskusji o tym, jak powinna wyglądać przestrzeń miasta – mówi Ilona Karwińska, dyrektorka Muzeum Neonów.

„Projektantki Światła” będzie pierwszą w Polsce wystawą prezentującą projekty reklam neonowych autorstwa kobiet. Zwiedzający będą mieli okazję zapoznać się z sylwetkami wybitnych projektantek, archiwalnymi projektami neonów czy wywiadami. Inaugurację wystawy zaplanowano na przełomie października i listopada, ale już teraz część eksponatów jest częścią stałej ekspozycji Muzeum Neonów, na którą obecnie składa się ok. 250 unikatowych obiektów

– Neony, inaczej niż we współczesnych czasach, były elementem centralnego planowania przestrzeni miast. Angażowanie osób, które mają fach w ręku, było gwarancją dobrych i ciekawych projektów. W zasadzie w wielu przypadkach jedynym ograniczeniem była wyobraźnia projektantek i projektantów – przykładem może być neonowy jeż, czyli kula złożona ze szklanych rurek, którą Magdalena Byczyńska zaprojektowała dla sklepu z futrami przy ul. Świętokrzyskiej. Projekt i zdjęcia będzie można  zobaczyć na wystawie – mówi Ilona Karwińska. 

Muzeum Neonów mieści się warszawskim Kamionku od 2012 r. Jego założycielami są Ilona Karwińska i David Hill, którzy projekt ochrony i dokumentacji starych reklam prowadzą już od 18 lat. Placówka jest „drugim domem” dla starych neonów – głównie warszawskich – które nie mogą wisieć w lokalizacjach, dla których były projektowane. Muzeum aktywnie angażuje się w projekty edukacyjne (lekcje dla szkół w ramach programu Poznaj Polskę) czy popularyzujące wiedzę o starych neonach i dobrych wzorcach projektowania reklam (np. publikacje książkowe, akcja-renowacja, w ramach której odnawiane bądź odtwarzane są stare neony czy konkurs na nowy neon dla Warszawy, w ramach którego powstał popularny neon „Miło Cię Widzieć” na moście Gdańskim). Placówka w ciągu ostatnich kilku lat stała się popularnym miejscem na turystycznej mapie stolicy. Nie raz też służyła jako tło do teledysków muzycznych czy element promocji Warszawy i Polski za granicą.